ਕੌਮਾਂ ਉਹੀ ਜਿਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਰਸਾ ਮਹਾਨ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਦੇ ਗੁਰੂ ਪੀਰ ਪੈਗੰਬਰ ਯੋਧੇ ਮਹਾਨ ਹੋਣ।
ਪੰਜਾਬ ਉਹ ਧਰਤੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜਨਮੇ ਯੋਧਿਆਂ ਦੇ ਸਿਰ ਕੱਟੇ ਤਾਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਝੁਕਣਾ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਿਆ।
ਇਹਨਾਂ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਰੰਬੀਆਂ ਆਰਿਆਂ ਚਰਖੜੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕੁਝ ਨਾ ਸਮਝਿਆ।
ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣਾ ਨਹੀਂ, ਸਾਰੇ ਮਨੁੱਖ ਜਾਤ ਦਾ ਦਰਦ ਆਪਣਾ ਮੰਨ ਕੇ ਜੀਊਂਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਗੁਰੁਆਂ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਸੇਵਾ–ਸਿਮਰਨ–ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਸੁਨੇਹੇ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਮੰਚ ’ਤੇ ਜੀਵੰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਮਹਾਦੀਪ ’ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ, ਲੰਗਰ, ਖਾਲਸਾ ਏਡ ਵਰਗੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਤੇ ਗਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਤੱਕ ਲੰਮੀ ਲੜੀ, ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਖਾਲਸਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕੌਮ ਨਹੀਂ, ਇਕ ਆਲਮੀ ਰੂਹਾਨੀ ਤੇ ਇਨਸਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਹੈ।
ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਬਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਖੜ੍ਹਾ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਦਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਇਕੱਲਾ ਖ਼ਾਲਸਾ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਘੋੜਿਆਂ ਦੇ ਸੁੰਮਾਂ ਹੇਠ ਅੰਗਿਆਰ ਵਿਛਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੁੱਟ ਹੁੰਦੀ ਦੇਖ ਕੇ ਨਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਹਕਾ ਬੱਕਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖ਼ਾਨ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖ਼ਾਨ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਇਹ ਲੁੱਟ ਮਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੌਣ ਹਨ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਲੇਖਕ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਬਟਾਲਵੀ ਨੇ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।
ਉਹ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਇਹ ਸਿੱਖ ਹਨ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਸਰੋਵਰ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰ ਕੇ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਾਦਿਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਇਹ ਰਹਿੰਦੇ ਕਿੱਥੇ ਹਨ? ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ-ਘਾਟ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਕੂਮਤ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਇਹ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਾਠੀਆਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਹਨ। ਨਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਕਿਹਾ ਕਿ ‘ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਰਹਿ। ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਕਾਬੂ ਨਾ ਪਾਇਆ ਤਾਂ ਇਹ ਇਸ ਧਰਤੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬਣ ਜਾਣਗੇ।’ ਨਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਜੈਸੇ ਮਹਾਂ-ਧਾੜਵੀ ਦੀਆਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਟੂਕਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇਹੋ ਹੀ ਦਰਸਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸਾਰਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਅੱਗ ਝੁਕ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ-ਭੂਮੀ (ਜਾਂ ਪਿਤਰ-ਭੂਮੀ) ਦੇ ਹੋਏ ਅਪਮਾਨ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਗੁਰੁ ਪਰੰਪਰਾ – ਵਿਲੱਖਣ ਬੁਨਿਆਦ
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ “ਇੱਕ ਓਅੰਕਾਰ” ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਕੇ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦੇ ਇੱਕ ਨੂਰ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ, ਜਾਤ–ਪਾਤ, ਉੱਚ–ਨੀਵਾਂ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ ਬਰਾਬਰੀ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ – ਜਿੱਥੇ ਹਰੇਕ ਧਰਮ, ਜਾਤ ਅਤੇ ਦਰਜੇ ਦਾ ਮਨੁੱਖ ਇਕੋ ਪੰਗਤ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਦਾ ਹੈ – ਅੱਜ ਇਹ ਲੰਗਰ ਪਰੰਪਰਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸੈਂਕੜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਬਰਾਬਰੀ ਦਾ ਜੀਉਂਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤੱਕ ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ, ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਤੇ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਮੇਲ, ਨਿਆਂ ਲਈ ਜੰਗ, ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ – ਇਹ ਸਭ ਉਹ ਬੁਨਿਆਦੀ ਇੱਟਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰ, ਨਿਡਰ ਤੇ ਵਿਚਾਰਸ਼ੀਲ ਕੌਮ ਬਣਾਇਆ।
ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ – ਜਿੱਥੇ ਸਿਰ ਕਟੇ ਗਏ , ਸਿਰ ਝੁਕੇ ਨਹੀਂ
ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਤੱਤੀ ਤਵੀ ’ਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ, ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਤਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸੀਸ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਵਿਲੱਖਣ ਕੁਰਬਾਨੀ, ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਦੁੱਤੀ ਮਿਸਾਲਾਂ ਹਨ।
ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ, ਸਤੀ ਦਾਸ, ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਾਈ ਬੋਤਾ ਸਿੰਘ–ਗਰਜਾ ਸਿੰਘ, ਗਦਰੀ ਬਾਬੇ, ਸ਼ਹੀਦ ਉਧਮ ਸਿੰਘ, ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਿੱਖ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀ ਕੌਮ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਾਰੀ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੀ ਇਜ਼ਤ ਲਈ ਜਾਨ ਨਿਛਾਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਮਨ ਨੂੰ ਇੰਜ ਤਰਾਸ਼ਿਆ ਕਿ ਡਰ ਨਾਲ ਜਿਊਣਾ ਮੌਤ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡੀ ਹਾਰ ਹੈ; ਇਸ ਲਈ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਅੱਜ ਵੀ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੂਪ ਵਿਰੁੱਧ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੜ੍ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਸੇਵਾ – ਖਾਲਸਾ ਦਾ ਆਲਮੀ ਚਿਹਰਾ
ਖਾਲਸਾ ਏਡ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਰਗੀਆਂ ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸਿਰਿਆ ਦੇ ਜੰਗੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਲੰਗਰ, ਰਿਹਾਇਸ਼ ਤੇ ਦਵਾਈਂ ਦਿੰਦੀਆਂ, ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਭੂਚਾਲ–ਸੁਨਾਮੀ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਲੱਖਾਂ ਭੋਜਨ ਪਲੇਟਾਂ ਪਰੋਸਦੀਆਂ, ਤੇ ਕੇਰਲਾ, ਮਲਾਵੀ ਆਦਿ ਦੇ ਹੜ੍ਹ–ਪ੍ਰਹਾਵਿਤ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਅਸਥਾਈ ਘਰ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਸੇਵਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਯਹੂਦੀ ਕੌਮ ਤੱਕ – ਹਰ ਮਜ਼ਲੂਮ ਲਈ ਹੈ; ਇੱਥੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਦਾ ਧਰਮ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਨਾ ਰੰਗ – ਸਿਰਫ਼ ਇਨਸਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਦਰਜਾ ਕਾਫ਼ੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ, ਹੜ੍ਹ–ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੈਂਪਾਂ, ਜੰਗੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਰਬਨਧਾਰੀ ਜਵਾਨ ਜਦੋਂ “ਫ੍ਰੀ ਲੰਗਰ – ਫ੍ਰੀ ਵਾਟਰ – ਫ੍ਰੀ ਹੱਗ” ਦੇ ਬੋਰਡ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਮੀਡੀਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਓਥੇ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਅਸਲੀ ਪਹਿਚਾਣ ਚਮਕਦੀ ਹੈ।
ਵਿਦਿਆ, ਵਿਚਾਰ ਤੇ ਨੇਤ੍ਰਿਤਵ
ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ, ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ, ਭਾਈ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰੋ. ਫੌਜਾ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਗੁਰਬਾਣੀ, ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ’ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਲਿਖਤ ਦਿੱਤੀ ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿੱਖ ਸੋਚ ਦੀ ਰਿੜਕ ਦੀ ਹੱਡੀ ਬਣੀ।
ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ , ਗੁਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਮਾਨ, ਗੁਰਮੇਜ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੈਕਚਰਾਰ ਤੇ ਖੋਜਕਾਰ ਸਿੱਖ ਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇੰਗਲਿਸ਼–ਪੰਜਾਬੀ ਰਾਹੀਂ ਗਲੋਬਲ ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿੱਖੀ ਕੋਈ “ਇਲਾਕਾਈ ਧਰਮ” ਨਹੀਂ ਰਹੀ, ਸਗੋਂ ਵਿਸ਼ਵਿਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ।
“ਦਿ ਸਿੱਖ 100” ਵਰਗੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹਰ ਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਵਪਾਰ, ਸਿੱਖਿਆ, ਮੀਡੀਆ, ਚੈਰਿਟੀ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਕਲਾ–ਸੰਸਾਰ ਦੇ 100 ਅਗੇਅੜੇ ਸਿੱਖ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕਰਦੇ ਹਨ – ਇਹ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਹੁਣ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁਆਲਟੀ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਹਨ।
ਕੁਝ ਨਾਮ – ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਮਨ ’ਤੇ ਲਿਖੇ ਗਏ
ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਮਨੁੱਖਤਾ, ਲੰਗਰ ਅਤੇ ਇਕ–ਰੱਬ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਰੁਖ ਦਿੱਤਾ।
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ, ਅਨਿਆਇ ਵਿਰੁੱਧ “ਸਿਰ ਦੇਈਏ ਪਰ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਝੁਕਦਾ” ਵਾਲੀ ਰੀਤ ਅਤੇ ਸ਼ਸਤ੍ਰ–ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਅਦਭੁਤ ਮੇਲ ਨਾਲ ਸੰਸਾਰਕ ਜੰਗੀ–ਰੂਹਾਨੀ ਵਿਚਾਰ ਧਾਰਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ।
ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ – ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੱਕ ਇੱਕ ਐਸਾ ਸੈਕੁਲਰ ਰਾਜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਜਿੱਥੇ ਮੰਦਿਰ, ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਅਤੇ ਮਸਜਿਦਾਂ ਨੂੰ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਆਦਰ ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਿਲੀ।
ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ, ਗਦਰੀ ਬਾਬੇ – ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ ਵਿਰੁੱਧ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਅੱਗ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਯੋਧੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਿੱਖ ਸਨ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਵਾਨ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਫੰਦੇ ਦਾ ਹਾਸਾ ਕਰਕੇ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ।
ਸ਼ਹੀਦ ਉਧਮ ਸਿੰਘ – ਜਲਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈ ਕੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਮਾਈਕਲ ਓ’ਡਵਾਇਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਕੋਈ ਮਿਆਦ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲੀ ਜਾਂਦੀ।
ਭਾਈ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ (ਪਿੰਗਲਵਾੜਾ ), ਭਾਈ ਘਨਈਆ ਦੇ ਅਨੁਕਾਰੀ ਆਜ ਦੇ ਚੈਰਿਟੀ ਵਰਕਰ – ਗਰੀਬ, ਬੇਸਹਾਰਾ ਤੇ ਬਿਮਾਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ “ਸਿਰਫ਼ ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ, ਇਜ਼ਤ ਵਾਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ” ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਵਿਖਾਇਆ ।
ਖਾਲਸਾ ਏਡ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ – ਸੀਰੀਆ , ਨੇਪਾਲ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਕੇਰਲਾ, ਮਲਾਵੀ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰਤਿਮ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲੰਗਰ, ਸ਼ਰਨ ਅਤੇ ਰਾਹਤ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚੱਲਾ ਕੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲੀ ਸਿੱਖ ਸੇਵਾ ਸੰਸਥਾ।
ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਆਲਮੀ ਸੁਨੇਹਾ
ਸਿੱਖ ਇਸ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ ਤਲਵਾਰ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਹੱਥੇ ਨਾਲ ਇਕ ਨਰਮ, ਦਿਲਦਾਰ, ਸੇਵਕ ਦਿਲ ਜੁੜਿਆ ਹੈ — ਜਿਹੜਾ ਮਜ਼ਲੂਮ ਲਈ ਨੰਗਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਗਰੀਬ ਲਈ ਲੰਗਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗੁਰਬਾਣੀ, ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ, ਲੰਗਰ, ਸੇਵਾ, ਵਿਦਿਆ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦੀ ਪ੍ਰਯਾਸ – ਇਹ ਸਾਰੇ ਮਿਲ ਕੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਉਹ ਆਲਮੀ ਮਕਬੂਲ ਪਹਿਚਾਣ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਵੀ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਇੱਕ ਅਸਲੀ ਸਿੱਖ ਤੁਰਬਨ ਸਿੱਧਾ ਰੱਖ ਕੇ ਖੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਓਥੇ ਦੁਨੀਆਂ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ –
“ਇਹ ਆ ਗਿਆ ਖਾਲਸਾ, ਹੁਣ ਮਨੁੱਖਤਾ ਇਕੱਲੀ ਨਹੀਂ।”
ਜਦ ਤੱਕ ਸਿੱਖ ਖਾਲਸਾ ਜਿਉਂਦਾ ਰਹੇਗਾ ਇਸਦੀ ਕਥਾ ਕਹਾਣੀ ਅੰਬਰਾਂ ਉੱਤੇ ਸਦਾ ਲਿਖੀ ਰਹੇਗੀ
ਇਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਿੱਖ ਰਹਿੰਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੱਕ ਅਰਸ਼ ਤੇ ਚਨ ਨ ਸਤਾਰਿਆਂ ਤੇ ਸੂਰਜ ਵਾਂਗ ਸਦਾ ਚਮਕਦੇ ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ।
ਇਹ ਹੈ ਪੰਜਾਬ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰਸਾ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਅਮਰ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੇ ਆਲਮ ਨੂੰ ਚਾਨਣ ਦਿੰਦੀ ਰਹੇਗੀ ਜਗਾਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ ਜੂਝਣਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ।